Terugkeer

PHOTOGRAPHIE ARME DE CLASSE


L E M U S É E D E L A P H O T O G R A P H I E
EXHIBITIONS FROM 28.9.2019 UNTIL 19.1.2020
Centre d’art contemporain de la Fédération
Wallonie-Bruxelles


11, av. Paul Pastur (GPS : Place des Essarts) B-6032 Charleroi (Mont-sur-Marchienne)
T +32 (0)71 43.58.10 F +32 (0)71 36.46.45
mpc.info@museephoto.be
Het museum is open van dinsdag tot zondag van 10u to 18u
Gesloten on 25 december 2019 en 1st januari 2020

La photographie sociale et documentaire en France et en Belgique 1928-1936




Georganiseerd met als vertrekpunt de fotocollectie van het Centre Pompidou, werpt deze tentoonstelling een nieuw licht op de sociale en documentaire fotografie die, begin jaren 30, in Europa ontstaan is, meer bepaald in Frankrijk en in België.

Het Front Populaire en de iconen van de Spaanse Burgeroorlog vatten vandaag nog ruim het idee samen van het engagement tijdens het interbellum ten koste van die essentiële periode waarvan het iconografische repertorium een echt laboratorium vormt van
een sociale en geëngageerde blik.

Via een selectie van bijna 100 werken en een veertigtal documenten spits de tentoonstelling zich toe op thematische assen (het antimilitarisme, de strijd tegen de kolonies...) en formele reeksen waarbij de grootste namen van de moderne fotografie elkaar tegenkomen (Willy Ronis, Eli Lotar, Nora Dumas, Henri Cartier-Bresson, Gisèle Freund, Willy Kessels, Lisette Model, enz.).
“Photographie, arme de classe” (fotografie, klassewapen) bevraagt de overgang van een pittoreske iconografie van de armoede, belichaamd door het Parijs van Eugène Atget (1857-1927), naar een sociaal bewustwordingsproces van het armoedeoverzicht
dat de hoofdstad begin jaren dertig bood. De specifieke praktijken, zoals de fotomontage, vormen een apart studieobject met de architecte en militante Charlotte Perriand (1903-1999) die destijds het potentieel van de “explosieve kracht” van fotomontage
heeft kunnen benutten. Tenslotte, de steeds terugkerende iconografische thema’svan het beeld van de arbeider bij de voorstelling van het strijderscollectief, zonder de strategieën van de linkse geïllustreerde pers (Regards, Vu, Vie ouvrière en Belgique) te vergeten, laten ons toe het nog onvolledige beeld van van de documentaire en sociale fotografie van het interbellum te vervolledigen dank zij recente ontdekkingen.

“Photographie, arme de classe”, het is zo dat de journalist Henri Traco (1909-1997) zijn manifest begint, bedoeld om de fotografiesectie van de vereniging van revolutionaire schrijvers en kunstenaars (A.E.A.R.), opgericht in Parijs in 1932, samen te bundelen in een globale context van de opkomst van politieke, economische en sociale spanningen.
Op vraag van Louis Aragon is het in België Henri Storck die naar dat voorbeeld de “association révolutionaire culturelle (A.R.C.) zal vormen.

1
Jacques-André Boiffard
Chaussure et pied nu, vers 1929
Épreuve gélatino-argentique
Centre Pompidou, Paris
© Centre Pompidou, MNAM-CCI/
Philippe Migeat/Dist. RMN-GP
© Mme Denise Boiffard
2
Pierre Jamet
Le Banc, Nice, 1936
Épreuve gélatino-argentique,
Achat grâce au mécénat de Yves Rocher en 2011. Ancienne collection
Christian Bouqueret
Centre Pompidou, Paris
© Centre Pompidou, MNAM-CCI/Philippe Migeat/Dist. RMN-GP
© Pierre Jamet

SANDRINE LOPEZ
ARKHÊ

Wat ligt er aan de basis van de foto’s van Sandrine Lopez ? Welk is hun vertrek- en convergentiepunt ? Een fascinatie voor een silhouet, een houding, een gelaat ? Een verlangen om er zo dicht mogelijk bij te komen, de essentie zelf ervan te begrijpen ?
Arkhê toont in een dertigtal foto’s het resultaat van zoektochten, van beklijvende, opwindende, angstaanjagende, maar altijd fascinerende ontmoetingen die moeten uitmonden in een portret, een beeld, met de nacht als gemeenschappelijk punt.

Arkhê, een confrontatie met het lichaam, tegelijkertijd subliem en angstaanjagend, de persistentie van die blik die door Christophe Van Rossom reeds beschreven werd in de tekst die de beelden van Moshé, haar vorige werk, vergezelt : “een knipperende blik, tussen nieuwsgierigheid en angst, op de afgronden van het zijn”.

Sandrine Lopez, Franse fotografe en videokunstenaar, werd geboren in 1982. Zij woont en werkt in Brussel. Na een Master Sociologie in Bordeaux, wijdt zij zich aan de fotografie en gaat studeren aan de Ecole Supérieure des Arts de l’image “Le 75” in Brussel.

Na haar diploma in 2011 zet zij een onderzoek verder waarbij zij diverse vormen ontleent en ruimtes doorkruist waarin de menselijke figuur centraal staat. Tussen fotografie, video en tekst, deelt zij sinds 2012 regelmatig de vorderingen van haar werk tijdens lezingen die zij geeft in het kader van haar onderwijsopdrachten. Actueel voltooit zij de realisatie van een documentaire film (in post-productie fase) met als titel “Demain c’était Dimanche” waarin zij het portret schetst van een man zonder geheugen van wie zij het dagelijks leven heeft gedeeld.


Buiten de schoolmuren organiseert zij de workshops “The House” samen met de fotograaf Sébastien Van Malleghem en in samenwerking met de fotograaf Pierre Liebaert heeft zij het platform AHHA mee opgericht.

1
Sandrine Lopez
De la série Arkhê
© Sandrine Lopez
2
Sandrine Lopez
De la série Arkhê
© Sandrine Lopez

PHILIPPE GRATON
ZAD

De ZAD* van Notre-Dame-des-Landes, ten noorden van Nantes (Frankrijk), levert
sinds tien jaar stof voor de columns.

Geboren uit de oppositie tegen de bouw van een luchthaven in een beschermd natuurgebied, is het een experimentele zone geworden voor een alternatieve gemeenschap, voor biologische landbouw, voor niet commerciële relaties en andere sociale experimenten die verder gezet worden na de overwinning van deze strijd en, begin 2018, het afzien van het luchthavenproject door de Franse Staat.

Van 2014 tot 2019 heeft Philippe Graton de ZAD van Notre-Dame-des-Landes van
binnenuit beleefd. Hij slaagde erin zich te doen aanvaarden door de militanten en
fotografeerde dat universum en het dagelijks leven van die gemeenschap met een
analoge midden formaat camera. Dat lange termijn engagement biedt ons nu een
uitzonderlijk fotografisch oeuvre, een unieke en historische reconstructie van dat
experiment in de marge waarvan het belang en de keuzes van een gemeenschap nog nooit zo actueel zijn geweest.
De tentoonstelling brengt een zestigtal onuitgegeven beelden.

Het boek dat de tentoonstelling vergezelt brengt, naast de foto’s, de terreinnotities van de auteur, te volgen zoals een avontuur. Een unieke getuigenis verschillend van alles wat men op de ZAD heeft kunnen horen of zien.

*ZAD is het Franse administratieve acroniem voor een “zone d’aménagement différé” (gebied met bestemmingswijziging) bestemd voor een groot bouwproject. De tegenstanders van het project wijzigen de term in “zone à défendre” (te verdedigen zone).

Philippe Graton, Fransman die in 1961 in Brussel geboren werd, groeide op tussen
verhalen- en beeldenvertellers : René Goscinny, Albert Uderzo, Jean-Michel Charlier
zoals ook nog zijn vader Jean Graton, “monstres sacrés” van het stripverhaal.

Het is dan ook niet verwonderlijk dat zijn fotografische praktijk, vanaf zijn zestiende, altijd verbonden is met tekst. Een leven van tekst- en beeldverhalen brengt hem van de
racebanen naar de filmsets, via Vietnam, Cambodja en de oorlog in Bosnië die hij
fotografeert voor het agentschap Sygma.

1
Philippe Graton
Uma à la ferme de Bellevue,
ZAD, Notre-Dame-des-Landes, juin 2015
© Philippe Graton
2
Philippe Graton
La Wardine, ZAD, Notre-Dame-des-Landes, avril 2017
© Philippe Graton